میزان بارندگی سال آبی ۹۹-۹۸ استان نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته ۲۲ درصد کاهش‌یافته، این میزان بارندگی نسبت به متوسط بلندمدت ۴۵ درصد کاهش دارد. در کنار کاهش ادامه‌دار بارش‌ها از چند سال پیش، کاهش شدید روان‌آب‌ها و ذخایر زیرزمینی باعث شده که در سال‌های اخیر استان اردبیل با مخاطره خشکسالی مواجه بوده و از این بابت خسارت قابل‌توجهی به کشاورزان وارد شود ضمن اینکه سدهای استان نیز با کمبود ذخیره مواجه شده و نگرانی‌ها در تأمین درازمدت آب آشامیدنی شهروندان نیز در بین مسئولان پدید آمده است. عدم مدیریت مصرف و اسراف مصرف آب در استفاده زراعی و حتی مصرف خانگی بر مشکلات افزوده و در برخی موارد مشکلاتی همچون کاهش افت فشار و تأمین آب در برخی مناطق استان بروز کرده است. کارشناسان معتقدند که در زمانی نه‌چندان طولانی بیش از حد مجاز و پنج برابر ظرفیت تعریف‌شده استاندارد از دشت اردبیل آب برداشت‌شده و این امر سبب نشست این دشت شده است. استاندارد برداشت آب از دشت اردبیل ۱۳۰ میلیون مترمکعب بوده و این در حالی است که رقمی بالغ‌بر ۶۳۲ میلیون مترمکعب آب از این دشت برداشت‌شده که پنج برابر ظرفیت تعریف‌شده، است. همچنین در حال حاضر ۳۰ تا ۴۰ درصد آب‌هایی که در پشت سدهای استان ذخیره‌سازی می‌شد، تعدیل‌شده است.
منابع آبی در استان اردبیل کاهش‌یافته است
فرزاد قلندری، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار اردبیل گفت: منابع آبی در این استان به سبب کمبود بارش و مصرف بی‌رویه به‌طور چشمگیری کاهش‌یافته است. او افزود: مصرف آب استان اردبیل در دهه اخیر بیشتر شده و با شیب تند هم بالا می‌رود و همین امر باعث شده منابع آبی کاهش پیدا کند. قلندری اظهار داشت: بیشترین مصرف آب استان مربوط به بخش کشاورزی است و برای استفاده بهینه از آب در این حوزه راهکارهای الگوی تغییر کشت مدنظر قرارگرفته و کمیته مقابله با سازگاری تشکیل‌شده است. ابراهیم فکری، کارشناس کشاورزی هم دراین‌باره گفت: با به صدا در آمدن سوت کمبود و تنش آبی از سال آینده احتمال جیره‌بندی آب برای مردم استان اردبیل وجود دارد. عباس جنگی مرنی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل هم گفت: کمبود آب در دشت اردبیل نگران‌کننده بوده و باید برای جبران و نیز صرفه‌جویی در مصرف آن تدابیر جدی اتخاذ شود. او با بیان اینکه دشت اردبیل با کمبود آب زیر زمینی مواجه است، افزود: مصرف آب در این دشت آن‌قدر زیاد بوده که سهم پنج سال آینده را نیز شامل می‌شود.
کشاورزی اردبیل کمبود آب دارد
خلیل نیکشاد، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل هم گفت: بخش کشاورزی این استان با کمبود آب روبرو بوده و جوانان مبتکر و توانمند باید چاره‌ای اساسی برای این معضل پیدا کنند. او افزود: هرسال به میزان شوری آب‌های کشاورزی استان افزوده می‌شود و از طرف دیگر سفره‌های آب زیرزمینی نیز به‌سرعت در حال تخلیه شدن است. نیکشاد افزود: فرسایش خاک و از دسترس خارج شدن مواد آلی از مزارع حاصلخیز و تجمع خاک رس‌ها در پشت سدها نیز مشکلات عدیده‌ای را برای بخش کشاورزی استان فراهم آورده است. او گفت: به‌رغم کمبود آب کشاورزی به میزان محصولات کشاورزی استان افزوده می‌شود و با اجرای طرح اراضی پایاب سد خداآفرین نیز دست‌کم یک‌میلیون تن به میزان محصولات کشاورزی استان اضافه می شود.
رضا کریمی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: وضعیت فعلی ایجاب می‌کند که با تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی، از شیوه‌های جدید آبیاری استفاده شود.
او اضافه کرد: علاوه بر این برای تأمین آب شرب نیز الگوسازی فرهنگ صحیح مصرف ضرورت ویژه دارد و از سوی شیوه‌های دیگر ازجمله انتقال فرا حوزه‌ای آب در دست بررسی است. او به‌ضرورت هدایت صحیح رودخانه‌ها نیز تأکید کرد و گفت: برخی رودخانه‌ها با سرریز شدن در دریای خزر شور شده و قابلیت شرب خود را از دست می‌دهد. به گفته نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی ضرورت است آب رودخانه‌ها به شکل مطلوب به دشت اردبیل هدایت‌شده و کمبودهای این منطقه جبران شود. او به‌ضرورت مشارکت تمامی نهادها در تحقق برنامه‌های مدیریت منابع آبی تأکید کرد و بیان داشت: استفاده بهینه از امکانات و منابع موجود نیز باید موردتوجه قرار گیرد.
از کمبود بارش تا مصرف بی‌رویه
صدیف بدری نماینده اردبیل، سرعین، نیر و نمین هم گفت: کمبود بارش در استان و مصرف بی‌رویه نیز سبب کاهش آب‌شده و باید راهکار مناسبی برای برطرف شدن این مشکل ارائه شود که در بخش کشاورزی تغییر الگوی کشت و در بخش آب آشامیدنی هم اصلاح بهینه مصرف آب بهترین راهکار است. او بیان یکی از راهکارهای مهم در اجرای طرح‌های مهم و کلیدی آبیاری بارانی را استفاده از ایده‌ها و خلاقیت‌ها و روش کار استان‌های موفق دانست و افزود: اجرای طرح‌های مهم آب‌وخاک در استان‌ها باید با جدیت و همت مضاعف مسئولان پیگیری شود و با توجه به اینکه فصل کار در برخی استان‌ها محدود است فاز مطالعاتی طرح‌ها در زمان کمتر و دقت بیشتر به پایان برسد. به گفته او، تأمین آب برای مناطق موردنیاز از چندین نقطه پیگیری شده که یکی از این آن‌ها رودخانه قزل‌اوزن و ارس است. بدری افزود: ۵۰ میلیون مترمکعب از آب رودخانه قزل‌اوزن برای تأمین نیاز شهرستان‌های اردبیل، کوثر و خلخال اختصاص داده می‌شود که با این اقدام بسیاری از مشکلات آب این شهرستان‌ها برطرف می‌شود. او اضافه کرد: سهم استان اردبیل در آبیاری مدرن بسیار اندک است و با بهره‌برداری از پایاب سد خداآفرین علاوه بر افزایش راندمان تولید شاهد آبیاری مدرن ۳۲ هزار هکتار اراضی در منطقه خواهیم بود.
